Người thừa cân béo phì có tình trạng tích mỡ thừa quá mức và gây hại đến sức khỏe. Như vậy, bệnh béo phì sẽ biểu hiện rõ ở cân nặng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa trên chiều cao của người có sức khỏe tốt.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn có lượng mỡ nhất định để cơ thể dùng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan và cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi tích tụ lượng mỡ quá lớn, nó lại cản trở hoạt động của các cơ quan.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này đơn giản và đánh giá tương đối chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người trưởng thành bình thường có cân nặng vượt mức tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 - 29.9: thừa cân.
· BMI từ 30 trở lên: Béo phì.
Người béo phì thường tích mỡ thừa ở các bộ phận sau của cơ thể đầu tiên: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì ở mức cao mỡ sẽ tích tụ trên cả cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì chủ yếu do sự không cân bằng ở năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao.
Nguyên nhân gây ra béo phì thừa cân là do:
· Sự mất cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu thụ. Phần lớn năng lượng nạp vào vượt qua nhu cầu năng lượng của cơ thể, do đó năng lượng bị dư thừa và được chuyển thành mỡ tích lũy ở các cơ quan, tổ chức.
· Nguyên nhân di truyền: Có những người có một số gen trong các nhóm gen ví dụ như nhóm gen kích thích ăn ngon miệng, nhóm gen liên quan tới năng lượng bị tiêu hao, nhóm gen chuyển hóa điều hòa, nhóm gen liên quan đến sự khác biệt và tế bào mỡ phát triển. Trong gia đình nếu cha hay mẹ hoặc thậm chí là cả hai đều béo phì thì nguy cơ con cái bị thừa cân sẽ rất cao. Những người bị thừa cân béo phì do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, cải thiện khó.
· Sụn tuyến giáp: là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết đối với cơ thể. Sự thiếu hụt hormone làm cho quy trình trao đổi chất bị ngưng lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không thể đốt cháy, là lý do dẫn đến tăng cân.
· Thiếu ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn hay bị thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên đến 17%. Khi bạn ngủ không đủ, lượng ghrelin sẽ nâng lên làm bạn nhanh cảm thấy đói, thèm thức ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn đến sự thèm ăn mất kiểm soát, là nguyên do dẫn tới thừa cân, béo phì.
Người có khả năng cao bị thừa cân béo phì gồm có:
· Người có thói quen dùng đồ ăn nhanh, thức ăn nhiều năng lượng, ăn nhiều chất béo, đồ ăn chiên, rán, ăn ít rau, uống nhiều nước ngọt, bia rượu ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một số thói quen ăn uống gây béo phì
1. Ăn một ngày hai bữa
Chế độ ăn kiêng phổ biến nhất cho người béo phì là hai bữa một ngày. Một vài người có cuộc sống bận rộn và chỉ ăn khi đói, cũng có nhiều người ăn sáng có ít thời gian, và họ luôn cảm thấy cực đói trước bữa trưa.
Những người ăn không nhiều một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác đói mạnh trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều đồ ăn có hàm lượng calo cao như mì, bánh hấp, cơm và thức ăn ngọt để thỏa mãn ham muốn calo của não bộ khiến hàm lượng đường trong máu tăng nhanh.
Vậy nên, để kiểm soát việc bổ sung vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và giảm được cân nặng, chúng ta nên đưa nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể mỗi ngày thành 3 lần để tránh tình trạng quá đói.
2. Không ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, nhịn ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc không ăn sáng, sẽ kích thích cơ thể bổ sung năng lượng vào dịp khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù đắp phần năng lượng đã mất, kết quả làm tăng cân một cách không mong muốn. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và tuổi thọ bị giảm.
3. Ăn tối rất muộn
Thói quen ăn uống dẫn đến béo phì phổ biến thứ hai là ăn quá muộn, thường gặp ở những người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, vận động ít, trao đổi chất chậm nên lượng calo này ăn vào sẽ tích tụ dần trong cơ thể hình thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì lý do công việc, có thể mang theo hộp cơm hoặc để một vài đồ ăn nhanh ở văn phòng để tránh ăn quá muộn. Nếu đã hơn 9 giờ tối, hãy chọn một số đồ ăn ít calo, chẳng hạn như súp hay rau.
4. Thói quen ăn hai thực phẩm nhiều calo
Một số người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm có nhiều protein, mà nạp vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm giàu tinh bột hơn, chẳng hạn như cơm và bánh mì, mì ramen với cơm rang, mì udon với cơm… dẫn đến lượng calo bổ sung vào cơ thể cao quá mức cần thiết.
Vậy nên, để hạn chế thừa cân béo phì, những người có thói quen ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang đến cảm giác no nhất định và hạn chế ăn các thực phẩm đa phần giàu tinh bột.
5. Ăn nhiều những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn các loại đồ ăn chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang trong hai bữa một ngày. Chỉ ăn các thực phẩm thiết yếu giàu tinh bột sẽ có sự dao động lớn về lượng đường trong máu và nhanh bị đói.
Thời điểm này cơ thể sẽ gia tăng mong muốn ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều gia vị và dầu mỡ nên nhanh dẫn đến tăng cân. Cách ăn này cũng có thể dẫn tới mất cân bằng dinh dưỡng và chuyển hóa kém.
Vì vậy, một bữa ăn khoa học nên có hai hoặc ba món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.