Người thừa cân béo phì có tình trạng tích mỡ thừa quá mức và gây hại đến sức khỏe. Như vậy, bệnh béo phì sẽ thể hiện rõ ở cân nặng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa trên chiều cao của người có sức khỏe tốt.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có tích tụ mỡ thừa mà trong cơ thể luôn dự trữ lượng mỡ cố định để cơ thể sử dụng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các vùng khỏi chấn động. Song khi tích tụ lượng mỡ quá lớn, nó lại cản trở hoạt động của các cơ quan.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân biệt bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này đơn giản và đánh giá chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân loại của tổ chức Y tế thế giới WHO, người trưởng thành bình thường có cân nặng vượt mức tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 - 29.9: thừa cân.
· BMI từ 30 trở lên: Béo phì.
Người béo phì thường tích tụ mỡ thừa ở các bộ phận của cơ thể như: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì ở mức cao mỡ sẽ tụ lại trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì thường do sự mất cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu thụ.
Nguyên nhân gây ra béo phì thừa cân là bởi:
· Sự mất cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu thụ. Phần lớn năng lượng nạp vào vượt quá nhu cầu năng lượng của cơ thể, do đó năng lượng dư thừa và được đổi thành mỡ tích tụ trong các tổ chức, cơ quan.
· Nguyên nhân di truyền: Có nhiều người mang một vài gen trong nhiều nhóm gen ví dụ như nhóm gen tăng ăn ngon miệng, nhóm gen liên quan tới tiêu hao năng lượng, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen liên quan đến sự biệt hoá và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hoặc mẹ hoặc thậm chí là cả hai đều béo phì thì khả năng con cái bị tăng cân tăng cao. Nhiều người bị béo phì thừa cân do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, khó cải thiện.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không tạo ra đủ các hormone cần thiết đối với cơ thể. Sự giảm hormone làm cho quá trình trao đổi chất bị chậm lại, cùng nghĩa với lượng chất béo không thể đốt cháy, là lý do gây tăng cân.
· Thiếu ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn hay bị thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ gia tăng nguy cơ thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn không ngủ đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên khiến bạn nhanh cảm thấy đói, thèm thức ăn chứa nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn tới mất kiểm soát khi thèm ăn, là nguyên do gây thừa cân, béo phì.
Người gặp nguy cơ cao bị thừa cân béo phì gồm có:
· Người có thói quen hay sử dụng đồ ăn nhanh, thức ăn giàu năng lượng, ăn nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn không nhiều rau, uống nhiều nước ngọt, rượu bia ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một vài thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn hai bữa một ngày
Chế độ ăn kiêng phổ biến nhất cho người béo phì là hai bữa một ngày. Một vài người có cuộc sống bận rộn và khi đói mới ăn, cũng có 1 vài người không có thời gian để ăn sáng, và họ luôn thấy rằng cực đói trước bữa trưa.
Những người ăn không nhiều một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác nhanh đói trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều thức ăn có hàm lượng calo tăng như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn ham muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu tăng nhanh.
Vì vậy, để kiểm soát việc nạp vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và giảm được cân nặng, chúng ta nên đưa nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể hàng ngày thành 3 lần để hạn chế tình trạng quá đói.
2. Nhịn ăn sáng
Nhiều người có suy nghĩ rằng, nhịn ăn sẽ giảm được béo, hay nhiều lúc do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc nhịn ăn sáng, sẽ mau chóng để cơ thể bổ sung năng lượng vào thời điểm khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù lại phần năng lượng thiếu hụt, kết quả làm tăng cân một cách không như ý. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và giảm tuổi thọ.
3. Ăn tối rất muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì thường xuyên thứ hai là ăn quá khuya, thường gặp ở nhiều người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn khuya, vận động ít, trao đổi chất chậm nên lượng calo này ăn vào sẽ tích lại dần trong cơ thể hình thành mỡ.
Nếu không thể điều chỉnh thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể mang theo hộp cơm hoặc để một số đồ ăn nhanh ở văn phòng để tránh ăn quá muộn. Nếu đã qua 9 giờ tối, hãy lựa chọn một vài đồ ăn không nhiều calo, ví dụ như súp hoặc rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Những người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm có nhiều protein, mà nạp vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm có nhiều tinh bột hơn, ví dụ như cơm và bánh mì, mì ramen với cơm rang, mì udon với cơm… dẫn đến lượng calo bổ sung vào cơ thể cao quá mức cần thiết.
Vì vậy, để tránh thừa cân béo phì, những người hay ăn hai thực phẩm nên bổ sung nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang đến cảm giác no cố định và giảm ăn nhiều thực phẩm chủ yếu nhiều tinh bột.
5. Chỉ ăn các thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn những loại thực phẩm chủ yếu. Như chỉ ăn một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang một ngày 2 bữa. Chỉ ăn những thực phẩm thiết yếu nhiều tinh bột sẽ có sự dao động lớn về lượng đường trong máu và dễ bị đói.
Thời điểm này cơ thể sẽ tăng thêm mong muốn ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều gia vị và dầu mỡ nên dễ dẫn đến tăng cân. Với cách ăn này cũng có thể dẫn tới mất cân bằng dinh dưỡng và chuyển hóa kém.
Vì vậy, một bữa ăn khoa học nên có hai hoặc ba món, không những có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.