Người thừa cân béo phì có tình trạng mỡ thừa tích tụ quá mức và có hại đến sức khỏe. Như vậy, bệnh béo phì sẽ biểu hiện rõ ở trọng lượng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa vào chiều cao của người khỏe mạnh.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn dự trữ lượng mỡ cố định để cơ thể sử dụng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan và cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi tích tụ lượng mỡ quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân biệt bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này dễ dàng và đánh giá tương đối chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân loại của tổ chức Y tế thế giới WHO, người bình thường trưởng thành có cân nặng vượt quá tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 đến dưới 30: thừa cân.
· BMI từ 30 trở lên: Béo phì.
Người béo phì thường tích mỡ thừa ở các bộ phận của cơ thể như: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì ở mức cao mỡ sẽ tụ lại trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì chủ yếu do sự mất cân bằng ở năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao.
Nguyên nhân gây ra béo phì thừa cân là bởi:
· Sự mất cân bằng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao. Phần lớn năng lượng ăn vào vượt quá nhu cầu năng lượng của cơ thể, do đó năng lượng dư thừa và được chuyển thành mỡ tích tụ trong các tổ chức, cơ quan.
· Nguyên nhân di truyền: Có những người có một vài gen trong các nhóm gen ví dụ như nhóm gen kích thích ăn ngon miệng, nhóm gen liên quan tới năng lượng bị tiêu hao, nhóm gen chuyển hóa điều hòa, nhóm gen dẫn đến sự biệt hoá và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hay mẹ hay thậm chí tất cả đều béo phì thì khả năng con cái bị tăng cân tăng cao. Những người bị béo phì thừa cân do yếu tố di truyền có khả năng trao đổi chất chậm chạp, cải thiện khó.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không tạo ra đủ các hormone cần thiết cho cơ thể. Sự thiếu hụt hormone làm cho quá trình trao đổi chất bị chậm lại, cùng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là nguyên nhân gây tăng cân.
· Thiếu ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn thường xuyên thiếu ngủ 30 phút mỗi ngày sẽ gia tăng khả năng thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn không ngủ đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn nhanh cảm thấy đói, thèm đồ ăn chứa nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn đến mất kiểm soát khi thèm ăn, là nguyên do gây thừa cân, béo phì.
Người gặp nguy cơ cao bị thừa cân béo phì gồm có:
· Người có thói quen hay sử dụng đồ ăn nhanh, thức ăn giàu năng lượng, sử dụng nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn ít rau, uống nhiều nước ngọt, rượu bia ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một vài thói quen ăn uống gây béo phì
1. Ăn hai bữa một ngày
Chế độ ăn kiêng được sử dụng nhiều nhất cho người béo phì là mỗi ngày 2 bữa. Một vài người có cuộc sống bận bịu và chỉ ăn khi đói, cũng có nhiều người không có thời gian để ăn sáng, và họ luôn cảm thấy rất đói trước bữa trưa.
Những người ăn không nhiều một bữa có nhiều khả năng tăng cân vì họ có cảm giác nhanh đói trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều thức ăn có hàm lượng calo tăng như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến hàm lượng đường trong máu nhanh tăng.
Vì vậy, để kiểm soát việc nạp vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và giảm được cân nặng, chúng ta nên chia nhỏ lượng calo đưa vào cơ thể hàng ngày thành 3 lần để tránh tình trạng quá đói.
2. Nhịn ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, không ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc nhịn ăn sáng, sẽ kích thích cơ thể bổ sung năng lượng vào dịp khác, như làm ta ăn trưa hay tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù đắp phần năng lượng đã mất, dẫn đến làm tăng cân một cách không mong muốn. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và tuổi thọ bị giảm.
3. Ăn tối rất muộn
Thói quen ăn uống dẫn đến béo phì thường xuyên thứ hai là ăn quá muộn, thường thấy ở những người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, vận động ít, trao đổi chất chậm dẫn tới lượng calo này ăn vào sẽ tích tụ dần trong cơ thể hình thành mỡ.
Nếu không thể thay đổi thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể đem theo hộp cơm hay mang theo một vài đồ ăn tiện lợi ở văn phòng để không bị ăn quá muộn. Nếu đã hơn 9 giờ tối, hãy chọn một số thức ăn không nhiều calo, chẳng hạn như súp hay rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Những người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm có nhiều protein, mà bổ sung vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm có nhiều tinh bột hơn, chẳng hạn như cơm và bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn đến lượng calo bổ sung vào cơ thể cao quá mức cần thiết.
Vậy nên, để hạn chế thừa cân béo phì, 1 số người hay ăn hai thực phẩm nên bổ sung nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang đến cảm giác no nhất định và hạn chế ăn nhiều thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột.
5. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến cân nặng bị tăng hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn những loại đồ ăn chủ yếu. Như chỉ ăn một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang trong hai bữa một ngày. Chỉ ăn những thực phẩm thiết yếu nhiều tinh bột sẽ có sự dao động lớn về lượng đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ gia tăng mong muốn ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường dùng nhiều dầu mỡ và gia vị nên dễ dẫn đến tăng cân. Với cách ăn này cũng có thể dẫn tới dinh dưỡng bị mất cân bằng và chuyển hóa chậm.
Vì vậy, một bữa ăn khoa học nên ăn hai hay 3 món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.