Người thừa cân béo phì có tình trạng mỡ thừa tích tụ quá mức và có hại đến sức khỏe. Vậy nên, bệnh béo phì sẽ thể hiện rõ ở cân nặng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa trên chiều cao của người có sức khỏe tốt.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn dự trữ lượng mỡ cố định để cơ thể dùng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan và cơ thể, có vai trò giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi lượng mỡ tích tụ này quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này đơn giản và đánh giá tương đối chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân loại của tổ chức Y tế thế giới WHO, người bình thường trưởng thành có cân nặng vượt mức tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 - 29.9: thừa cân.
· BMI từ 30 trở lên: Béo phì.
Người béo phì thường tích tụ mỡ thừa ở các bộ phận của cơ thể như: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì nghiêm trọng mỡ sẽ tụ lại trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân dẫn đến thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì chủ yếu do sự mất cân bằng ở năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao.
Nguyên nhân gây ra béo phì thừa cân là bởi:
· Sự mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao. Khẩu phần năng lượng ăn vào vượt qua nhu cầu năng lượng cơ thể cần, vậy nên năng lượng dư thừa và được đổi thành mỡ tích lũy trong các cơ quan, tổ chức.
· Yếu tố di truyền: Có những người mang một số gen trong các nhóm gen ví dụ như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan đến tiêu hao năng lượng, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen dẫn đến sự biệt hoá và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hay mẹ hay thậm chí tất cả đều béo phì thì nguy cơ con cái bị thừa cân sẽ rất cao. Những người bị béo phì thừa cân do yếu tố di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, cải thiện khó.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết cho cơ thể. Sự giảm hormone làm cho quá trình trao đổi chất bị ngưng lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là nguyên nhân gây tăng cân.
· Khó ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn hay bị thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ làm tăng khả năng thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn ngủ không đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn nhanh cảm thấy đói, thèm đồ ăn chứa nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn đến mất kiểm soát khi thèm ăn, là nguyên do dẫn tới thừa cân, béo phì.
Người có nguy cơ cao bị thừa cân béo phì bao gồm:
· Người gặp thói quen dùng thức ăn nhanh, thức ăn nhiều năng lượng, ăn nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn ít rau, uống nhiều nước ngọt, bia rượu ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một vài thói quen ăn uống gây béo phì
1. Ăn hai bữa một ngày
Chế độ ăn kiêng được sử dụng nhiều nhất cho người béo phì là mỗi ngày 2 bữa. Một vài người có cuộc sống bận bịu và chỉ ăn khi đói, cũng có 1 vài người không có thời gian để ăn sáng, và họ luôn thấy rằng rất đói trước bữa trưa.
Những người ăn không nhiều một bữa có nhiều khả năng tăng cân vì họ có cảm giác đói mạnh trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều thức ăn có hàm lượng calo tăng như mì, bánh hấp, cơm và đồ ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu tăng nhanh.
Vì vậy, để kiểm soát việc nạp vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và giảm được cân nặng, chúng ta nên đưa nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể hàng ngày thành 3 lần để hạn chế tình trạng quá đói.
2. Không ăn sáng
Nhiều người có suy nghĩ rằng, nhịn ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì đối lập, việc nhịn ăn sáng, sẽ kích thích cơ thể bổ sung năng lượng vào dịp khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù đắp phần năng lượng đã mất, kết quả làm tăng cân một cách không như ý. Nhịn ăn sáng còn có hại cho dạ dày và giảm tuổi thọ.
3. Ăn tối rất muộn
Thói quen ăn uống dẫn đến béo phì thường xuyên thứ hai là ăn quá muộn, thường gặp ở nhiều người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, ít vận động, trao đổi chất chậm nên lượng calo này ăn vào sẽ tích tụ dần trong cơ thể tạo thành mỡ.
Nếu không thể thay đổi thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể mang theo hộp cơm hoặc để một vài đồ ăn tiện lợi ở văn phòng để không bị ăn quá muộn. Nếu đã qua 9 giờ tối, hãy lựa chọn một số thức ăn không nhiều calo, ví dụ như súp hoặc rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Một số người béo phì thường không thích chọn thực phẩm giàu chất xơ và thực phẩm giàu protein, mà nạp vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm có nhiều tinh bột hơn, ví dụ như cơm và bánh mì, mì ramen với cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo nạp vào cơ thể cao quá mức cần thiết.
Vì vậy, để tránh thừa cân béo phì, những người có thói quen ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang đến cảm giác no cố định và hạn chế ăn các thực phẩm đa phần giàu tinh bột.
5. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến cân nặng bị tăng hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn các loại đồ ăn chủ yếu. Như chỉ ăn duy nhất một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang một ngày 2 bữa. Chỉ ăn những thực phẩm thiết yếu giàu tinh bột sẽ có sự dao động lớn về lượng đường trong máu và nhanh bị đói.
Thời điểm này cơ thể sẽ tăng thêm nhu cầu ăn vặt giữa các bữa chính. Chủ yếu là mì, cơm rang và các món ăn khác thường dùng nhiều dầu mỡ và gia vị nên nhanh dẫn đến tăng cân. Cách ăn này cũng có thể dẫn tới mất cân bằng dinh dưỡng và chuyển hóa chậm.
Vì vậy, một bữa ăn hợp lý nên có hai hoặc ba món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.