Người thừa cân béo phì có tình trạng mỡ thừa tích tụ quá mức và gây hại đến sức khỏe. Vậy nên, bệnh béo phì sẽ thể hiện rõ ở cân nặng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa trên chiều cao của người khỏe mạnh.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có mỡ thừa tích tụ mà trong cơ thể luôn có lượng mỡ nhất định để cơ thể dùng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan và cơ thể, có khả năng giữ nhiệt và bảo vệ các cơ quan khỏi chấn động. Song khi lượng mỡ tích tụ này quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này đơn giản và đánh giá tương đối chính xác lượng mỡ trong cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người trưởng thành bình thường có cân nặng vượt quá tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 - 29.9: thừa cân.
· BMI trên mức 30: Béo phì.
Người béo phì thường tích mỡ thừa ở các bộ phận của cơ thể như: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì nghiêm trọng mỡ sẽ tích tụ trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì chủ yếu do sự mất cân bằng ở năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao.
Nguyên nhân dẫn đến béo phì thừa cân là do:
· Cân bằng bị mất giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu thụ. Phần lớn năng lượng ăn vào vượt qua nhu cầu năng lượng cơ thể cần, vậy nên năng lượng dư thừa và được đổi thành mỡ tích tụ trong các cơ quan, tổ chức.
· Nguyên nhân di truyền: Có nhiều người có một số gen trong nhiều nhóm gen ví dụ như nhóm gen tăng ăn ngon miệng, nhóm gen liên quan tới tiêu hao năng lượng, nhóm gen chuyển hóa điều hòa, nhóm gen dẫn đến sự khác biệt và phát triển tế bào mỡ. Trong gia đình nếu cha hay mẹ hay thậm chí tất cả đều béo phì thì khả năng con cái bị thừa cân sẽ rất cao. Những người bị thừa cân béo phì do yếu tố di truyền có khả năng trao đổi chất chậm chạp, khó cải thiện.
· Sụn tuyến giáp: là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ các hormone cần thiết đối với cơ thể. Sự thiếu hụt hormone làm cho quá trình trao đổi chất bị ngưng lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là lý do gây tăng cân.
· Khó ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn thường xuyên thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ gia tăng khả năng thừa cân, béo phì lên tới 17%. Khi bạn không ngủ đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn thường xuyên cảm thấy đói, thèm thức ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn tới mất kiểm soát khi thèm ăn, là nguyên do dẫn tới thừa cân, béo phì.
Người có khả năng cao bị thừa cân béo phì bao gồm:
· Người có thói quen dùng đồ ăn nhanh, thức ăn nhiều năng lượng, sử dụng nhiều chất béo, đồ ăn chiên, rán, ăn không nhiều rau, uống nhiều nước ngọt, bia rượu ...
· Làm việc trong môi trường văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một số thói quen ăn uống gây béo phì
1. Ăn một ngày hai bữa
Chế độ ăn kiêng được sử dụng nhiều nhất cho người béo phì là hai bữa một ngày. Một số người có cuộc sống bận bịu và khi đói mới ăn, cũng có 1 vài người không có thời gian để ăn sáng, và họ luôn cảm thấy rất đói trước bữa trưa.
Những người ăn ít hơn một bữa có nhiều khả năng cân nặng bị tăng vì họ có cảm giác đói mạnh trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều thức ăn có hàm lượng calo tăng như mì, bánh hấp, cơm và thức ăn ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến hàm lượng đường trong máu tăng nhanh.
Vì vậy, để kiểm soát việc nạp vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và hạn chế được cân nặng, chúng ta nên đưa nhỏ lượng calo đưa vào cơ thể mỗi ngày thành 3 lần để tránh tình trạng quá đói.
2. Nhịn ăn sáng
Nhiều người có suy nghĩ rằng, không ăn sẽ giảm được béo, hay nhiều lúc do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì ngược lại, việc nhịn ăn sáng, sẽ mau chóng để cơ thể bổ sung năng lượng vào dịp khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù đắp phần năng lượng đã mất, kết quả làm tăng cân một cách không như ý. Không ăn sáng còn có hại cho dạ dày và giảm tuổi thọ.
3. Ăn tối quá muộn
Thói quen ăn uống dẫn đến béo phì thường xuyên thứ hai là ăn quá khuya, thường gặp ở nhiều người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn đêm, vận động ít, trao đổi chất chậm dẫn tới lượng calo này ăn vào sẽ tích lại dần trong cơ thể hình thành mỡ.
Nếu không thể thay đổi thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể đem theo hộp cơm hay mang theo một số đồ ăn tiện lợi ở văn phòng để tránh ăn quá muộn. Nếu đã hơn 9 giờ tối, hãy chọn một vài đồ ăn ít calo, ví dụ như súp hay rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Một số người béo phì thường không thích chọn thực phẩm giàu chất xơ và thực phẩm giàu protein, mà nạp vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm có nhiều tinh bột hơn, chẳng hạn như cơm và bánh mì, mì ramen và cơm rang, mì udon với cơm… dẫn đến lượng calo bổ sung vào cơ thể cao quá mức cần thiết.
Vì vậy, để hạn chế thừa cân béo phì, những người có thói quen ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn thực phẩm khác sau khi ăn rau, để rau mang lại cảm giác no cố định và giảm ăn nhiều thực phẩm đa phần giàu tinh bột.
5. Chỉ ăn các thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có ảnh hưởng đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn các loại thực phẩm chủ yếu. Như chỉ ăn một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang một ngày 2 bữa. Chỉ ăn những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột sẽ có sự dao động lớn về lượng đường trong máu và nhanh bị đói.
Lúc này cơ thể sẽ tăng thêm nhu cầu ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều dầu mỡ và gia vị nên dễ dẫn đến tăng cân. Cách ăn này cũng có thể dẫn tới mất cân bằng dinh dưỡng và chuyển hóa kém.
Vì vậy, một bữa ăn hợp lý nên có hai hoặc ba món, không chỉ có rau mà chất đạm được cung cấp đủ.